To eat or not to eat?
Eten? We eten allemaal. De meesten van ons vinden eten ook heel gewoon, het hoort erbij. Het is onderdeel van ons leven. Sterker nog er is heel veel, heel lekker eten in de westerse maatschappij. Er is eten in allerlei kleuren, geuren en smaken, uit allerlei delen van de wereld.
Maar als eten niet zo leuk voor je is en je angst voelt, lijkt het allemaal wat ingewikkelder. Je komt er achter dat je ‘moet’ eten en drinken, om in leven te blijven. Het hoort zo in ons ontwerp ‘mens’, als je dat zo kunt zeggen. Als je mij 15 jaar geleden had gevraagd of ik blij was met dit ontwerp, dan was het antwoord ‘nee’. Van mij mocht dit geskipt uit het ontwerp, want ik vond het eng, eten was een enorme tijd verspillende strijd. 6 jaar van mijn leven had ik een eetstoornis die zo rond mijn 14de begon.
To eat or not to eat is eigenlijk mijn variatie op Shakespare die schreef ‘to be or not to be’. Want dit is eigenlijk waar het in mijn beleving werkelijk over gaat met eetstoornis. ‘Zijn’ of ‘niet zijn’. Als je er wilt ‘zijn’ vraagt je ontwerp dat je eet, als je niet eet ga je dood. Ik schrijf het bewust een beetje zwart wit, want er is een keus, wil je leven, of wil je dood. Het aparte van dit verhaal is, ‘je leeft’ anders kon je dit niet lezen. Je ‘Zijn’ is er al, je ‘Zijn’ is ergens op deze aardbol neergezet, zonder dat je gevraagd werd of je dat wilde. (nou daar zou je over kunnen discussiëren, het is maar net wat je geloofd) Maar de meeste ouders besluiten gewoon dat ze een kind willen en tadaaah na 9 maanden is daar een kind. De grap is dat niemand (ook je ouders niet) eigenlijk gevraagd is of hij of zij wilde ‘Zijn’. Maar goed nu ben je er. Nu ben je er, in dit ontwerp als menselijke vorm waar je ‘moet’ eten.
Jaren heb ik geworsteld met gedachten dat ik ‘moest’ eten en ik dit niet wilde. Ik wilde dun zijn. Ik had gedachten als ‘dat ik het niet waard was om te eten’, of ‘ik ben te dik’, ‘ik wilde geen vrouw worden’, ‘ik wilde plat blijven’, ‘ik mocht geen vet eten’, ‘ik mocht niets lekkers’. Gedachten die ik dag in dag uit krampachtig vasthield. Gedachten komen en gaan, je krijgt er zo’n 60.000 op een dag. Ook gedachten waar je helemaal niets mee doet. Maar deze gedachten koos ik telkens opnieuw, ik had ze tot mijn waarheid gemaakt. In 2014 schreef ik “Anorexia bestaat niet, ik heb anorexia gecreëerd, ik bedacht alles. Ik ben de kracht van alles wat er in mijn hoofd gebeurd.” Anorexia is niet als een griepje van buitenaf wat je zomaar even overkomt. Het zijn jouw gedachten. Je zou kunnen zeggen ‘nou lekker makkelijk als je alles zelf hebt bedacht waarom stop je er dan niet mee’. Maar zo makkelijk ligt het niet, want je moet je wel bewust worden dat jij de gedachten geloofd. Deze gedachten werden kern-overtuigingen, hiermee bedoel ik, het werd mijn waarheid, mijn werkelijkheid. Ik zag mijn waarheid, maar de waarheid van anderen kon ik niet meer zien. Ook moet je bewust worden dat je anorexia ergens voor nodig hebt. Anorexia is eigenlijk een verslaving, het geeft je iets. Mij gaf het een soort rust en gevoel van controle dat ik iets kon bepalen. Wat geeft de eetstoornis jou? Waarvoor heb je deze nodig?
Eigenlijk is anorexia een heel duidelijk ‘nee’. Een ‘NEE’ tegen eten. Maar is deze ‘nee’ wel bedoelt voor het eten? Of komt deze ‘nee-beweging’ eigenlijk uit iets anders voort? Waar wil je werkelijk ‘nee’ tegen zeggen en doe je dat niet? Of wilde je ‘nee’ zeggen en deed je dat niet. Wat is de impact van dat je eigenlijk geen ‘nee’ zegt? Welk verhaal vertel je jezelf dat er zou gebeuren als je wel ‘nee’ zou zeggen? Wie zou je zijn als je ‘nee’ kon zeggen tegen dat waar je werkelijk ‘nee’ tegen wilt zeggen? En waar zeg je geen ‘ja’ waar jij dat wel graag wil? Lees niet te snel deze vragen voorbij maar onderzoek het eens in jezelf.
Een vriendin vroeg mij pas ‘heeft iemand met anorexia wel genoeg ik-kracht om te kiezen om beter te worden’. Mijn mond viel open van verbazing, want als er iemand sterk is, dan zijn het mensen met anorexia. Ze lijken misschien zwak, maar schijn bedriegt. Zij kunnen zonder eten, of met twee rijstwafels rustig een uur hardlopen, ze dwingen zichzelf over hun eigen grenzen. Er zit een waanzinnige wilskracht en ik-kracht, maar helaas wordt deze gebruikt voor zelfdestructie. Maar wat een boodschap! Jij hebt een kracht in je, die je mag gaan gebruiken voor jou, in plaats van tegen jou.
Veelal heb ik gezien dat er traumatische ervaringen zijn bij mensen die eetstoornissen ontwikkelen, zo ook bij mezelf. De eetstoornis wordt een overleving om niet te voelen wat werkelijk pijn doet. Het is een afleiding om niet bezig te hoeven zijn, met dat waar werkelijk ‘nee’ op gezegd wil worden.
Verandering of heling is altijd mogelijk. Ons ‘Zijn’ is onze basis. De rest; ons lichaam, onze gedachten, onze gevoelens, onze vrienden, onze omgeving, onze leeftijd, zijn allemaal onderhevig aan verandering. Alles is constant in beweging, alles veranderd voortdurend. Maar jij blijft altijd jij, of je nu 13 bent of 50, of je nu een diep verdriet hebt, of een grote vreugde, jij bent daar. Of je nu in Amsterdam woont of naar Maastricht gaat, of je alleen bent of samen, jij bent daar. Je kunt niet vluchten voor jou, want ‘jij bent’. Eén zekerheid heb je, alles veranderd, en jij bent altijd bij je.
Mijn boodschap is misschien wat confronterend maar dit is wel nodig om je kracht voor jezelf te gaan in zetten. Wees lief voor jezelf.
Rianne